Thông thường, vào những lúc thị trường tiền điện tử có những đợt biến động mạnh, hoặc nhà đầu tư muốn tìm kiếm giải pháp ổn định giá trị tài sản của mình và họ sẽ sử dụng đồng stablecoin là một giải pháp đúng đắn nhất để làm nơi trú ẩn biến động tài sản.
Tuy nhiên, có một số nhà đầu tư lo ngại vấn đề về khả năng giữ peg (ổn định giá) của stablecoin đó có thể mất kiểm soát do một vài yếu tố cấu tạo thành.
Mới đây, đồng stablecoin TerraUSD (UST) đã không thể giữ peg thành công, do lượng UST trên Anchor bị rút đột ngột khoảng hơn 50% UST giá trị tại thời điểm ban đầu và ngay lập tức chúng bị bán tháo tại 3pool trên Curve và Binance với số lượng lớn UST dẫn tới nhiều nhà đầu tư hoảng sợ và bán tháo UST tiếp đó, khiến giá trị UST giảm mạnh về $0,6x.
Tuy nhiên sau đó, liên tiếp các tổ chức, các nhà tạo lập và những ví ẩn danh đã mua vào số lượng lớn UST nhằm trợ giá cho đồng stablecoin này, tổng giá trị mà họ mua vào lên tới hơn một tỷ đô la.
Việc này đã tạo dấu ấn không nhỏ đối với stablecoin UST. Vậy TerraUSD (UST) là gì? UST được tạo ra như thế nào, cách thức ổn định giá (peg) của UST hoạt động ra sao, mình và anh em sẽ cùng tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây nhé !
Tìm hiểu thêm về hệ sinh thái Terra tại đây!
Thuyết âm mưu đứng sau vụ sự sụp đổ của UST & LUNA
TerraUSD (UST) là gì?
TerraUSD (UST) là stablecoin neo giá với đồng đô la Mỹ. Được xây dựng bởi Terra Protocol, UST cho phép sử dụng giữa các chuỗi và nhằm mục đích giải quyết các vấn đề về khả năng mở rộng nhờ vào mô hình Algorithmic Stablecoin.
UST có thể được tích hợp vào nhiều nền tảng DeFi khác nhau. Hơn nữa, chủ sở hữu UST có thể kiếm được lãi suất lên tới 20% thông qua giao thức Anchor.
Stablecoin TerraUSD (UST) được sử dụng giống như tiền tệ fiat, với các lợi ích được triển khai trên blockchain, giao dịch tức thì, công khai, thời gian thanh toán nhanh hơn và chi phí ít hơn.
Điểm khác biệt giữa Terra và Luna đối với UST
Hai token Terra và LUNA là yếu tố cốt lõi của Terra Protocol. Gồm stablecoin theo thuật toán Terra và multi-purpose (đa năng) staking token LUNA.
Terra và cơ chế hoạt động của UST
Stablecoin thuật toán của Terra được gắn với tiền tệ fiat, trong đó TerraUSD (UST) là phổ biến nhất cho đến nay.
Anh em có thể coi Terra là một người tiêu dùng, là sản phẩm nâng cấp cuối cùng của Terra Protocol.
Vì Terra không được hỗ trợ bởi bất kỳ loại tiền tệ fiat nào, cũng như không có bất kỳ stablecoin nào được hỗ trợ bởi fiat, nên nó hoàn toàn có khả năng chống kiểm duyệt bởi các tổ chức chính phủ.
Mặc dù đây là một điều may mắn, nhưng bởi vì vậy nên không có sự hỗ trợ ổn định nào khiến việc giữ peg của UST là một điều khó khăn.
Do đó, Terra Protocol đã tận dụng hai cơ chế chính, để giữ peg (ổn định giá):
- Bỏ phiếu đối với các dịch vụ Oracle phi tập trung.
- Các sự kiện giao dịch trên thị trường mở (tận dụng những vụ mua bán lớn)
LUNA và cơ chế hoạt động của UST
LUNA là token multi-purpose (đa năng) của Terra Protocol, cho phép mọi thứ hoạt động trơn tru đối với các stablecoin trên Terra. Đối với UST, Luna có ba chức năng chính được kết nối hỗ trợ với nhau:
- Giảm sự biến động của Terra: Khi UST vượt lên trên mức giá peg (cố định 1 đô), LUNA được mua từ người dùng và bị đốt, đẩy giá của LUNA lên. Khi UST xuống dưới peg, LUNA được mint (đúc) và sau đó được bán lại cho người dùng, dẫn tới việc đẩy giá LUNA xuống. Bằng cách này, nguồn cung và giá UST do đó được kiếm soát.
- Staking: Terra là một blockchain proof-of-stake, do đó người dùng muốn trở thành Validators sẽ phải staking LUNA để tham gia vào quá trình trở thành validators và nhận được phần thưởng đối với validators.
- Governance: là quy trình cho phép người dùng và validators thực hiên các thay đổi đối với Terra Protocol bằng cách staking LUNA của họ.
Có lẽ anh em sẽ hơi khó hiểu ở phần trên, nhưng giải thích một cách khái quát hơn, có nghĩa khi mà nhà đầu tư càng sử dụng nhiều UST (trong các giao dịch), LUNA càng có giá trị hơn.
Mỗi khi nền kinh tế (volume, vốn hoá,…) Terra càng mở rộng, số lượng LUNA bị đốt cháy càng nhiều, khiến giá LUNA cao hơn. Đồng thời, khi số lượng giao dịch tăng lên, các validators và delegators sẽ kiếm được nhiều phần thưởng hơn.
Cách TerraUSD (UST) hoạt động để giữ được peg
Việc giữ được tính chất ổn định peg của stablecoin UST đạt được gồm nhiều cơ chế khác nhau
Bỏ phiếu đối với dịch vụ oracle phi tập trung
Mục tiêu chính của Terra Protocol là giữ giá trị UST ở múc 1 đô la. Terra là một blockchain khép kín không có quyền truy cập vào dữ liệu bên ngoài (ví dụ: dữ liệu đô la Mỹ hoặc nhiệt độ ở New york.)
Nếu hệ thống dựa vào nhà cung cấp dữ liệu tập trung như Bloomberg để lấy giá dữ liệu, nó sẽ không được phân cấp hoàn toàn nếu nguồn cấp dữ liệu của Bloomberg bị lỗi sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ người dùng Terra.
Do có nhiều vấn đề nguy hiểm được xảy ra. Như một giải pháp, Terra Protocol dựa trên cơ chế bỏ phiếu oracle phi tập trung, theo đó một tập hợp những người tham gia không đáng tin cậy sẽ bỏ phiếu về dữ liệu giá – cụ thể hơn, về tỷ giá hối đoái chính xác giữa Luna và các peg Terra khác nhau.
Tương tự như quy trình cơ chế PoS, người tham gia khóa một lượng tài sản đáng kể để tham gia biểu quyết và nhận phần thưởng cho việc biểu quyết chính xác.
Các bài toán chênh lệch giá trên thị trường giao dịch
Khi hệ thống xác định được vùng giá “mục tiêu”, thuật toán sẽ so sánh giá UST trong hệ thống với giá mục tiêu này và điều chỉnh chính sách tiền tệ của nó cho phù hợp.
Các kiến thức cơ bản về cung và cầu cũng áp dung cho stablecoin UST.
Khi có nhiều nhu cầu mua nhưng nguồn cung UST hạn chế (cầu > cung), UST sẽ trở nên có giá trị hơn 1 đô la (ví dụ: 1,05 đô la).
Để giữ peg, giao thức tạo ra nhiều UST hơn và bất kỳ người dùng nào đặt cọc 1 đô la của LUNA sẽ nhận được 1 UST (trị giá 1,05 đô la tại thời điểm đó).
Người dùng có thể kiếm được 0,05 đô la bằng cách bán 1 UST với giá 1,05 đô la trên thị trường giao dịch (USDT, BUSD,…)
Mặt khác, nếu nhu cầu mua đối với UST quá thấp so với nguồn cung (cầu < cung) của nó, UST sẽ trở nên có giá trị thấp hơn 1 đô la (ví dụ: 0,95 đô la).
Để giữ peg, giao thức tạo ra nhiều LUNA hơn và số tiền LUNA trị giá 1 đô la sẽ được quy đổi thành 1 UST, có nghĩa là người dùng có thể làm điều này và kiếm được thêm 0,05 đô la bằng cách bán LUNA trị giá 1 đô la trên thị trường.
Bởi vậy, bất kể giá của UST và LUNA ở thị trường “thứ cấp” là bao nhiêu, nếu người dùng gửi 1 UST vào giao thức, họ sẽ luôn nhận được LUNA trị giá 1 đô la và ngược lại.
Phần thưởng staking stable
Bằng cách tham gia vào cơ chế PoS, các validators và delegators đều phải chịu các chi phí như số lượng và cả chi phí liên quan tới thời gian.
Ngoài ra, validators và delegators phải chịu chi phí của nền kinh tế Terra đang bị thu hẹp bởi vì, khi nhu cầu đối với UST giảm, giao thức tạo ra nhiều LUNA hơn để hấp thu sự biến động của UST (giá LUNA sẽ bị kéo xuống).
Cơ chế Luna Burn
Tương tự như mục tiêu của staking reward, cơ chế đốt LUNA đảm bảo rằng người dùng và các validators xác nhận tin tưởng vào hệ sinh thái Terra.
Như mình đã nói ở trên, khi nền kinh tế của Terra đang co lại, giao thức tạo ra LUNA để mua vào UST từ thị trường (cầu của UST < cung), điều này làm tăng nguồn cung của LUNA.
Trong ngắn hạn, điều này sẽ có thể tác động tiêu cực đối với một số anh em hold LUNA, vì điều đó có khả năng làm giảm giá của LUNA và ăn sâu vào tài sản của họ.
Để bù đắp tác động của việc tạo ra LUNA trong việc thu hẹp của nền kinh tế của Terra trong giai đoạn mở rộng, Terra Protocol sẽ buyback và burn (đốt) LUNA, làm giảm nguồn cung của LUNA và tăng giá của nó.
Luna Foundation Guard (LFG)
Vào tháng 1 năm 2022, Terra Protocol công bố sự thành lập của Luna Foundation Guard (LFG), có nghĩa là trở thành trung tâm chính của Terra Protocol với hai mục đích chính:
- Duy trì sự ổn định của các stablecoin Terra.
- Thúc đẩy nền kinh tế Terra để duy trì sự chấp nhận chủ đạo của Terra để hỗ trợ và xây dựng bảo vệ LUNA.
Cụ thể mục đích đầu tiên, LFG đã huy động được một tỷ đô la Bitcoin thông qua việc bán LUNA.
Dự trữ Bitcoin của LFG sẽ được tận dụng theo chính sách tiền tệ của Terra. Qua đó, khi UST ở mức peg âm (UST giảm), lượng dự trữ này sẽ được sử dụng để mua UST ngoài thị trường (thay vì chỉ dựa vào việc tạo ra LUNA để làm như vậy – LFG có thể sẽ bán tài sản dự trữ trước đó để giữ peg cho UST).
Điểm hạn chế của TerraUSD (UST)
Quản trị phi tập trung
Tương tự như MakerDAO, Terra Protocol cũng được quản lý bởi một nhóm thành viên cộng đồng phi tập trung nắm giữ token LUNA.
Các thành viên cộng đồng (validators và delegators) có thể gửi, bỏ phiếu và thực hiện các đề xuất để cải thiện Terra Protocol. Điều này cho thấy rằng các Stablecoin Terra (bao gồm UST) không được quản lý bởi một cơ quan trung ương.
Chính sách tiền tệ không thay đổi
Việc Terra chấp nhận sẵn sàng đồng ý chấp nhận bất kể tỷ giá hối đoái “mục tiêu” nào, bất kể điều kiện thị trường có giữ cho tỷ giá hối đoái của Terra có ở một biên độ chặt chẽ, khoảng rộng thu hẹp hơn trước khi điều đó xảy ra hay không.
Tỷ giá hối đoái này được mã hoá trong blockchain và không thể được điều chỉnh hoặc tuỳ chỉnh cho một bên duy nhất, có nghĩa là việc UST không giữ được peg cân bằng, dẫn tới peg âm hay dương thì chính sách tiền tệ được Terra đề ra ban đầu sẽ phải thực thi, dù có thể là sẽ phải bán tài sản dự trữ trước đó.
Mục đích chính sách tiền tệ của Terra không thay đổi, thực chất là do ban đầu đã đc mã hóa cứng vào blockchain Terra về việc peg âm thì sẽ phải bán LUNA hoặc tài sản dự trữ (Btc, Avax,…) để tiến hành trợ giá giữ peg 1$ đối với UST và burn UST. Ngược lại peg dương (trên 1$) thì cũng làm ngược lại như vậy bằng cách mint UST -> đẩy giá UST xuống.
Do chính sách này đc mã hóa cứng vào blockchain Terra nên sẽ không thể thay đổi chính sách này. -> có nghĩa là terra vẫn buộc phải tiến hành trợ giá theo cách trên (nếu ko có sự bắt tay đối với các MM khác, nhà đầu tư khác)
Đọc thêm: Thuyết âm mưu đứng sau vụ sụp đổ của UST & LUNA
Có nên sử dụng hoặc mint UST hay không?
Nếu anh em muốn kiếm một giải pháp trú ẩn tài sản an toàn, nhưng lại phức tạp hoá hơn về khả năng giữ peg ổn định của một đồng stablecoin UST.
Mình và anh em sẽ không tiếp tục tìm kiếm lý do và câu trả lời tại sao Terra giữ token LUNA để giữ peg của UST nữa. Nhìn chung, TerraUSD (UST) và LUNA đều có mối quan hệ lợi ích chung xoay vòng.
Để hiểu rõ hơn về các trường hợp sử dụng UST, lý do mint (đúc) UST chúng ta sẽ tiếp tục cùng tìm hiểu các trường hợp sử dụng UST nhé.
Các trường hợp sử dụng UST
- Rủi ro của stablecoin: Nếu bạn lo sợ rằng các stablecoin được hỗ trợ bởi fiat có thể được quản lý và các stablecoin được hỗ trợ bằng tiền điện tử được thế chấp bằng các stablecoin được hỗ trợ bởi tiền fiat, về cơ bản dễ bị rủi ro tương tự, thì Terra stablecoin UST là một loại tiền thay thế tuyệt vời cho cả vật chất và tiền fiat trên thế giới.
- Hoán đổi tức thì với các loại tiền tệ khác nhau: Các stablecoin Terra có thể được chuyển đổi cho nhau ngay lập tức với mức phí tối thiểu. Vì vậy, những người dùng muốn tiếp xúc với nhiều loại tiền tệ có thể giao dịch và bảo toàn tài sản của họ bằng các stablecoin Terra fiat khác nhau (TerraKRW,…).
- Giao dịch, yield-farming và đầu tư: Hệ sinh thái Terra ưu tiên làm cho các stablecoin của nó trở nên hữu ích cho tất cả người dùng. Điều đó có nghĩa là, hệ sinh thái cung cấp nhiều dapp phổ biến nhất là Chai, Anchor và Mirror, cho phép người dùng thực hiện các giao dịch với chi phí thấp, yield-farming năng suất cao và đầu tư vào các phiên bản tổng hợp của tài sản tài chính trong cuộc sống.
Mint UST và kiếm thêm thu nhập
- Kinh doanh chênh lệch giá: Nếu giá UST lớn hơn $1,00 (ví dụ: $1,05), người dùng có thể rút UST để đổi lại việc gửi LUNA trị giá $ 1,00 vào Terra Protocol. Sau đó, người dùng đó có thể bán UST mới được đúc trên thị trường mở với giá 1,05 đô la, tạo ra lợi nhuận 0,05 đô la.
- Dễ kiếm hơn mua: Nếu người dùng muốn mua hàng triệu UST để đưa nó vào Liquidity Pool, việc Mint (đúc) qua Terra Protocol có thể dễ dàng và với mức phí rẻ hơn so với mua trên các thị trường thứ cấp như sàn giao dịch tiền điện tử, có thể có nguồn cung cấp stablecoin UST có hạn.
Tìm hiểu thêm về hệ sinh thái Terra tại đây!
Kết luận
Cuối tuần qua, nguồn cung UST tăng đột biến khiến giá mã thông báo giảm xuống thấp nhất dưới $0,6x. Trong đợt UST bị giảm peg âm này, liên tiếp những nhà đầu tư, nhà tạo lập, những ví không rõ danh tính trợ giá UST với tổng số tiền hơn 1 tỷ đô la.
Đây không phải là lần đầu tiên UST không giữ được peg – nhưng đây là lần đầu tiên UST giảm tới hơn 30% giá trị ban đầu, sau một nỗ lực mới để củng cố sự ổn định của nó bằng cách mua tới 10 tỷ đô la Bitcoin, cũng như 200 triệu đô la token AVAX để tăng ngân sách dự trữ.
Như trên bài viết mình có nhắc tới “Chính sách tiền tệ không thay đổi” của Terra, nếu UST không được trợ giá thành công sau đợt sử dụng ngân sách dự trữ Bitcoin của Terra vừa qua để giữ peg UST, thì khả năng sẽ tiếp tục phải thực hiện một kế hoạch như vậy nữa, nếu UST không giữ được peg, các nhà
Tuy nhiên, phần lớn người dùng tiền điện tử nghi ngờ sự kiện này đã được tính toán trước, vì hàng trăm triệu giá trị đã bị bán đi chỉ trong chốc lát, cùng với hơn 5 tỷ đô la rút tiền từ Anchor Protocol, về cơ bản là một ngân hàng cho UST chứa phần lớn trong số 18 tỷ đô la UST hiện đang ở vòng tuần hoàn.
Trong khi đó, hashtag #Ponzi trên Twitter bắt đầu thịnh hành, mà một số người hiện cho rằng đây là một chiến dịch bôi nhọ UST có âm mưu.
Trên đây là toàn bộ thông tin mà GTA Research team đã nghiên cứu về dự án TerraUSD (UST) và không phải là lời khuyên đầu tư. Hy vọng bài viết sẽ giúp các bạn có được các thông tin cần thiết và đưa ra được nhận định cá nhân của mình về dự án.
Anh em có thể tham gia thảo luận cùng GTA team tại: