Bài viết trước mình đã giới thiệu cho anh em những thông tin cơ bản về Frax Finance, anh em chắc cũng đã nắm được phần nào. Để đánh giá được tiềm năng phát triển của Frax, hôm nay mình sẽ đi phân tích mô hình hoạt động của dự án để anh em tham khảo thêm.
Frax Finance là gì?
Frax Finance là dự án tiên phong trong mô hình của Algorithmic stablecoin được dự trữ một phần (Fractional Algorithmic). Mục tiêu của Frax Finance là tạo ra một loại stablecoin phi tập trung, ổn định, có thể mở rộng và hiệu quả về vốn. Hệ thống của mạng Frax Finance gồm hai token là:
- Frax (FRAX): là một algorithmic stablecoin được hỗ trợ bởi một phần bằng tài sản thế chấp và ổn định một phần theo thuật toán trong Frax Finance.
- Frax Shares (FXS): là governance và utility token của mạng lưới Frax Finance. FXS được tích lũy với giá trị từ tỷ lệ FRAX không được thế chấp, phí và thu nhập được tạo ra từ các giao thức.
Các thành phần của Frax Finance
Dựa vào vào timeline phát triển của Frax Finance, nền tảng này được chia làm hai phần là:
- Frax V1: phát triển các chức năng cơ bản Frax Finance và đảm bảo nền tảng hoạt động ổn định và mượt mà.
- Frax V2: Trên cơ sở của V1, V2 sẽ tập trung vào việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và thanh khoản cho hệ thống của Frax Finance – FXS và FRAX. Đồng thời cung cấp nhiều khả năng, trường hợp sử dụng khác nhau cho FXS và FRAX, capture value cho FXS dựa trên các khuyến khích về kinh tế.
Frax V1
Frax V1 bao gồm những module cơ bản như:
- Minting & Redeem FRAX.
- Buyback & Recollateralize.
- Liquidity mining program.
Nó đảm bảo cung cấp cho người dùng khả năng tạo ra những algorithmic stablecoin, được thế chấp một phần bởi USDC và ổn định trên FXS. Ngoài ra, việc thông qua Liquidity mining, mạng lưới Frax Finance cũng tạo thanh khoản cho FXS & FRAX. Đưa FRAX Coin vào một số ứng dụng DeFi hàng đầu.
Frax V2
Frax V2 bao gồm nhiều tính năng riêng lẻ đặc biệt như:
Algorithmic Market Operations (AMOs)
AMOs là những hợp đồng tự quản có thể ban hành các chính sách tiền tệ FRAX tùy ý, tính năng này sẽ không làm giảm giá FRAX khỏi peg 1$.
Hình thức AMOs có thể được xem là những chiến lược tối ưu hóa lợi nhuận (optimize yield) được xây dựng trên nền tảng của Frax Finance – Frax V1, trong đó AMOs sẽ tận dụng tài sản thế chấp (collateral) trong quá trình minting FRAX để kiếm lợi nhuận từ những DeFi protocol thay vì để chúng nằm yên trong kho tài sản thế chấp (collateral vaults)
Frax Finance sẽ cho phép bất kỳ ai cũng có thể đề xuất chiến lược AMOs thông qua việc quản trị. Nếu chiến lược đó tốt cho hệ sinh thái Frax finance, thì khả năng cao sẽ được thông qua và nhận phần thưởng. Ngoài ra, những chiến lược AMOs phải có nguồn cung FRAX thích hợp & không làm giảm giá FRAX khỏi peg 1$.
Tính tới thời điểm hiện tại, đã có khá nhiều AMOs được đưa vào hoạt động thuộc như: AMO Controller, AMO Curve… Kết quả hoạt động của chúng đều rất tốt khi giúp hệ thống của Frax Finance tận dụng được $2,46B giá trị tài sản thế chấp nhàn rỗi (CR là 84.75% và $ 2,9B FRAX supply), đồng thời thanh khoản của FRAX với FXS cũng tăng đáng kể.
Tổng lợi nhuận từ các AMOs sẽ được dùng để mua lại FXS trên thị trường:
- 1/2 được phân phối lại cho veFXS.
- 1/2 burn khỏi lưu thông.
Nếu giá FXS thấp hơn đáng kể số với giá trị thật của nó, doanh thu từ AMOs sẽ burn nhiều FXS hơn.
veFXS & Gauge
veFXS là một trường hợp sử dụng bổ sung của FXS, hình thức này dựa trên cơ chế veCRV của Curve. Người dùng có thể staking và lock FXS của họ để nhận về veFXS và không thể chuyển nhượng cũng như không thể giao dịch chúng trên thị trường.
Ví dụ: Người dùng có thể khóa FXS của họ trong tối đa 4 năm với số tiền gấp bốn lần số lượng veFXS (100 FXS bị khóa trong 4 năm trả về 400 veFXS).
Chức năng của token veFXS bao gồm:
- Governance: Bỏ phiếu và đề xuất
- Farming: Farming Boosts (Tăng cường Farming)
- Voting reward được phân bổ cho những pool liquidity farming.
- Yield: 50% lợi nhuận từ các AMOs được sử dụng buyback (mua lại) FXS và distribute cho veFXS holder.
Trong tương lai, veFXS có thể được mở rộng để bỏ phiếu theo trọng số AMO, kiếm thêm lợi nhuận tính năng mới và được coi như một loại tỷ lệ trái phiếu token quản trị.
Điều này có lợi cho Frax nói chung bởi:
- Phân bổ quyền biểu quyết cho những người nắm giữ lâu dài FXS thông qua veFXS
- Khuyến khích farmer đầu tư vào FXS
- Tạo một tiện ích giống như trái phiếu cho FXS và tạo tỷ lệ APR chuẩn cho FXS Staking
Ngoài ra, thời gian khóa FXS lâu (thời gian holders khóa FXS trong veFXS trung bình là 1.29 năm) sẽ giúp hạn chế tốc độ lưu thông của FXS trên thị trường dẫn đến việc hạn chế việc bán phá giá FXS. P
Cách thức hoạt động của Frax Finance
Khi Frax được hoạt động, tỷ lệ tài sản thế chấp bắt buộc 100% (collateral ratio – CR), có nghĩa là để mint 1 FRAX thì bạn phải deposit 1 USDC vào hệ thống.
Tiếp đó, giao thức bước vào giai đoạn dự trữ một phần. CR của hệ thống sẽ thay đổi mỗi giờ dựa trên cung cầu của FRAX trên thị trường:
· Nếu FRAX giao dịch dưới $1, giao thức sẽ tăng CR với bước nhảy 0.25%.
· Nếu FRAX giao dịch trên $1, giao thức sẽ giảm CR với bước nhảy 0.25%.
Hiện tại, CR đang là 84.75%, có nghĩa là FRAX được hỗ trợ 84.75% bởi USDC và 15.25% bởi FXS. Điều này có nghĩa là để mint 1 FRAX, người dùng phải Deposit:
- $0.8475 giá trị USDC, số này sẽ được thêm vào collateral vault (kho tài sản thế chấp)
- $0.1525 giá trị FXS, số này sẽ bị burn khỏi lưu thông
Tương tự với hoạt động redeem, người dùng sẽ nhận được 84.75% từ USDC và 15.25% từ FXS mới được mint.
Như đã đề cập, CR được điều chỉnh tùy thuộc vào demand & supply (Cùng & Cầu) của FRAX trên thị trường.
- Khi nguồn cung FRAX mở rộng ⇒ Hệ thống sẽ giảm CR ⇒ Làm giảm tỷ lệ tài sản thế chấp để mint FRAX và tăng tỷ lệ hệ thống được hỗ trợ bởi FXS.
- Khi nguồn cung FRAX thu hẹp ⇒ Hệ thống sẽ tăng CR ⇒ Làm tăng tỷ lệ tài sản thế chấp để mint FRAX và giảm tỷ lệ hệ thống được hỗ trợ bởi FXS.
Việc thay đổi CR đôi khi sẽ khiến giao thức rơi vào tình trạng dư thừa hoặc thiếu tài sản thế chấp.
Ví dụ:
- Ở thời điểm T+0, CR là 81% và có 100M FRAX trên thị trường. Trong đó, 81% giá trị của 100M FRAX được thế chấp bằng USDC, tương đương 81M USDC.
- Ở thời điểm T+1, CR tăng lên 81.25%. Lúc này, trong hệ thống vẫn chỉ đang có $81M giá trị USDC được lưu trữ trong kho tài sản thế chấp. Hệ thống đang rơi vào tình trạng thiếu $250K giá trị USDC tài sản thế chấp.
Khi đó, Frax sẽ sử dụng hai chức năng được gọi là “BUYBACK” và “RECOLLATERALIZE” (mua lại và thêm tài sản thế chấp) , cụ thể như sau:
Nếu hệ thống không có đủ tài sản thế chấp so với CR của nó thì Frax Finance sẽ cho phép bất kỳ ai thêm số lượng tài sản thế chấp bổ sung cần thiết để đổi lấy FXS mới cộng với một tỷ lệ thưởng.
Ngược lại, khi hệ thống có tài sản thế chấp vượt quá thì Frax Finance cho phép bất kỳ FXS holders nào sử dụng chức năng buyback (mua lại) để trao đổi lượng giá trị tài sản thế chấp dư thừa trong hệ thống Frax Finance cho FXS, sau đó giao thức sẽ burn lượng FXS đó đi.
Frax Finance tích lũy giá trị cho FXS như thế nào?
Khi Frax Finance tiến vào giai đoạn phân đoạn và CR giảm dưới 100%. Nếu người dùng muốn mint 1 FRAX, họ sẽ phải cần một lượng FXS nhất định. Sau đó, số FXS này sẽ được burn ra khỏi lưu thông và tích lũy giá trị cho FXS, nó gần giống hình thức mua lại cổ phiếu trong tài chính truyền thống.
Miễn là lượng cầu của FRAX vẫn lớn thì sẽ phát sinh nhu cầu mua FXS trên thị trường thứ cấp. Thực tế, FXS đang trong quá trình giảm phát (Total Supply ở genesis là 100M, hiện tại tầm 99.5M). Điều này chủ yếu là do sự gia tăng nhu cầu từ việc mint FRAX.
Đặc điểm nổi bật của Frax
FRAX là stablecoin thuật toán (algorithmic stablecoin) có sự ổn định về giá thông qua việc thế chấp tài sản. Tỷ lệ thế chấp thay đổi mỗi giờ theo giá trị của FRAX với bước nhảy 0.25%.
Hiện tại, tài sản dùng làm thế chấp để tạo ra FRAX chỉ có stablecoin như USDT, USDC để tạo tính ổn định cho giao thức trước khi cho phép thế chấp bằng nhiều loại tài sản khác.
- FRAX luôn được tạo ra/đổi lại với giá trị tại $1.
- Khi FRAX lớn hơn $1, tạo ra lợi ích khuyến khích người dùng mint ra thêm FRAX.
- Ngược lại, khi FRAX nhỏ hơn $1, tạo ra lợi ích cho việc redeem FRAX.
Tổng giá trị FRAX được tạo ra (mining) được đảm bảo phải bằng tổng giá trị của tài sản thế chấp tại tỷ lệ thế chấp và giá trị của FXS (số FXS sẽ bị đốt). Khi FRAX được redeem, người dùng sẽ nhận lại tài sản thế chấp và lượng FXS tại giá trị tương đương (số FXS này được tạo ra).
Dự phóng tương lai của Frax Finance
Mô hình của Frax Finance có phần tương tự với mô hình của một dự án algorithmic stablecoin thành công trên thị trường, đó là Terra stablecoin của Terra.
Biến động của terra stablecoin được hấp thụ hoàn toàn bởi LUNA vì vậy độ rủi ro sẽ cao hơn. Trong trường hợp, nếu LUNA không đủ thanh khoản để hấp thụ nguồn cung dư thừa của Terra stablecoin khi co hẹp, thì sẽ gây ra lạm phát nặng nề, hoặc tệ hơn là sụp đổ.
Model của Frax Finance có phần an toàn hơn Terra stablecoin ở chỗ chỉ một phần biến động của FRAX được FXS hấp thụ, phần còn lại được thế chấp bằng stablecoin có độ ổn định cao là USDC. Ngoài ra, CR được co giãn dựa trên cung cầu của FRAX, khi nhu cầu FRAX tăng, CR có xu hướng giảm và % FRAX được ổn định bằng FXS sẽ tăng lên và ngược lại.
Community – Cộng đồng
- Website: https://frax.finance/
- Twitter: https://twitter.com/fraxfinance
- Telegram: https://t.me/fraxfinance
- Medium: https://fraxfinancecommunity.medium.com/
Kết luận
Cuối cùng vấn đề chính chúng ta cần quan tâm đến các dự án algorithmic stablecoin là thanh khoản token được dùng để hấp thụ nguồn cung của stablecoin khi co hẹp. Với AMOs của Frax Finance, dự án tập trung vào việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và tăng cường thanh khoản cho cả FRAX & FXS. Nếu muốn phát triển hơn trong tương lại, Frax phải biết cách làm tăng nhu cầu sử dụng FRAX bằng các ứng dụng thực tế.
Trên đây là toàn bộ thông tin mà GTA Research team đã Phân tích về mô hình hoạt động của Frax Finance và không phải là lời khuyên đầu tư. Hy vọng bài viết sẽ giúp các bạn có được các thông tin cần thiết và đưa ra được nhận định cá nhân của mình về dự án.
