Với sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của thị trường tiền điện tử các dự án liên tục phát triển để đóng góp vào một phần hệ sinh thái của nó. Cùng với sự phát triển đó các hệ sinh thái cũng phát triển không ngừng để giúp không gian tiền điện tử ngày càng rộng lớn. Tezos là hệ sinh thái mới nổi và đang từng bước phát triển không gian của riêng mình. Vậy hệ sinh thái Teroz có đặc điểm gì, có điểm gì nổi bật? Hôm nay mình sẽ đi tìm hiểu chi tiết về hệ sinh thái Tezos.
Tổng quan về Tezos
Tezos là gì?
Tezos là nền tảng blockchain được tạo ra với mục đích chính là mở rộng chức năng của blockchain bằng hợp đồng thông minh(Smart contract).
Điểm khác biệt của Tezos là Tezos tập trung vào việc xây dựng nền tảng blockchain có khả năng tự điều chỉnh, cập nhật hay cải tiến hệ thống, kể cả ở mức độ giao thức một cách nhanh chóng thông qua sự đồng thuận của cộng đồng với ít sự gián đoạn của mạng lưới nhất có thể, và không cần phải thực hiện hard fork như các nền tảng blockchain khác.
Đặc điểm của Tezos
Tezos có nhiều tính năng tương tự như các blockchain khác. Đó là một hệ thống dựa trên mã hóa, được bảo mật cao, phi tập trung, và không thể bị hack. Một số tính năng khiến Tezos trở nên độc đáo hơn so với các blockchain khác bao gồm:
- Phân quyền, tự động nâng cấp: Tất cả các phần mềm hiện tại đang được sử dụng trên thế giới đều có thể nâng cấp dễ dàng và tự động, nhưng đối với blockchain thì việc nâng cấp là rất khó và tốn nhiều công sức. Nhưng đối với Tezos lại khác, chúng cho phép phân quyền quy trình nâng cấp và cho phép tự động nâng cấp. Đây là điểm mạnh đáng chú ý của nền tảng này và tạo nên sự khác biệt với các network khác.
- Nâng cấp mà không cần hard fork: Quá trình nâng cấp của Tezos có thể được thực hiện mà không đòi hỏi phải giao quyền cho một nhóm phát triển riêng để tránh những quyết định mang tính chủ quan.
Ưu điểm nổi bật của dự án Tezos
Tự sửa đổi và quản trị on-chain
Đây là một trong những điểm đáng chú ý của Tezos. Tất cả các Stakeholder đều có thể tham gia định hướng và quản trị nền tảng. Bên cạnh việc biểu quyết để thay đổi giao thức Tezos, các Stakeholder còn có thể thay đổi biểu quyết của mình trong quá trình hoạt động. Hay nói cách khác, họ sẽ là người quyết định tương lai cho Tezos.
Thuật toán Liquid Proof of Stake (LPoS)
Về cơ bản, LPoS là một biến thể của DPoS nhưng điểm khác biệt là: bạn có thể ủy quyền vote, gửi Token của mình cho người mà bạn tin tưởng.
Tezos áp dụng cơ chế đồng thuận LPoS giúp tiết kiệm năng lượng tiêu thụ, Đồng thời, các Stakeholder sẽ cam kết gửi một số tiền (XTZ Token) vào hệ thống, sau đó sẽ được trao thưởng nếu quá trình xác nhận khối thành công. Do đó, bất kỳ hành động nào gây tổn hại tới hệ thống thì Stakeholder đó sẽ bị mất tiền đã cam kết gửi vào.
Thông tin về Tezos
- Token name: Tiz
- Ticker: XTZ
- Blockchain: Tezoschain
- Token Standard: FA2
- Token type: Utility, Governance
- Total Supply: Không giới hạn
Các mảnh ghép
Dữ liệu được mình cập nhật ở DefiLlama, lượng TVL trên hệ sinh thái Tezos vẫn ở mức khá thấp ~ 85 triệu đô. Hệ sinh thái vẫn còn non trẻ đang trong thời kỳ hình thành và phát triển. Các mảnh ghép đang dần hoàn thiện, dưới đây mình cập nhật một số dự án tiêu biểu ở thời điểm hiện tại.
Dex
- Plenty Defi: Hoạt động theo cơ chế AMM. Các hợp đồng thông minh cho phép người dùng giao dịch một cách đáng tin cậy, ngang hàng. Lượng TVL của dự án đạt khoảng 6 triệu đô, một con số vẫn còn khá khiêm tốn.
- QuipuSwap: DEX trên Tezos hoạt động theo cơ chế AMM, được phát triển bởi Madfish Solutions. Hiện tại, lượng TVL của AMM DEX này đang ở mức 4 triệu đô.
- SpicySwap là một DEX thế hệ tiếp theo được Genius Contracts xây dựng đặc biệt cho các giao dịch hoán đổi token-to-token trên Tezos. SpicySwap được quản lý bởi SalsaDAO.
- FlameDEX là AMM của bộ tổng hợp FlameDeFi và DEX. DEX này sẽ có cơ chế ghi mã thông báo $ Flame để giảm nguồn cung cấp mã thông báo $ Flame.
Yield Farming
Crunchy cung cấp các dịch vụ và giải pháp DeFi trên Tezos cho các dự án, nhà phát triển và người dùng cuối. Crunchy được duy trì bởi các nhà phát triển độc lập và được quản lý bởi những người nắm giữ CrDAO.
Lending
Kolibri là một stablecoin dựa trên Tezos được xây dựng dạng Debt trên Tezos cho phép đúc tiền stablecoin kUSD bằng tài sản thế chấp là mã thông báo XTZ, và ứng dụng sử dụng price oracle Harbinger.
NFT
- Arago nền tảng NFT đang xây dựng thị trường kỹ thuật số trong tương lai. Arago hợp tác với các nhiếp ảnh gia hàng đầu để tạo ra các bộ sưu tập: bộ sưu tập các phiên bản giới hạn chỉ có sẵn trên nền tảng của mình.
- Bazaar Market xây dựng một NFT marketplace, được hỗ trợ bởi Tezos. Bazaar hỗ trợ người sáng tạo, nhà sưu tập và những người yêu thích tiền điện tử bằng cách cung cấp trải nghiệm thị trường NFT chân thực nhất
- ByteBlock NFT là một nền tảng NFT có trụ sở tại Ấn Độ đang tìm cách trao quyền cho hàng triệu nghệ sĩ, tập trung cụ thể vào Ấn Độ và Đông Nam Á.
Game
- Emergents TCG là trò chơi cho phép người chơi sở hữu các vật phẩm trong trò chơi của riêng họ. Là một trò chơi thẻ bài chiến lược đầu tiên, nó tập trung vào trải nghiệm chơi boong và chơi – cơ chế mới, chỉ kỹ thuật số, kết hợp với công nghệ blockchain Tezos tiết kiệm năng lượng, cho phép vũ trụ siêu anh hùng mới nổi thực sự trở nên sống động trong web3.
- Play with Brio là một game eSports dựa trên chuỗi khối Tezos, có tính năng độc đáo của Solitaire để kiểm tra kỹ năng của họ trước những người khác. Được xây dựng và cung cấp bởi Tezos. Play with BRIO tiết kiệm năng lượng, an toàn và phi tập trung. Kéo một chiếc ghế lên và bắt đầu trò chơi của bạn.
IDO Platform
Rocket Launchpad là một bệ phóng khởi giúp khởi chạy IDO trên Tezos, sử dụng một hệ thống dựa trên cấp độ cho phép người dùng có khả năng tham gia vào việc bán trước các dự án dựa trên Tezos. Tất cả các dự án khởi chạy trên nền tảng đều thông qua quy trình kiểm tra của Rocket để đảm bảo các dự án đều chất lượng.
Assets
Youves là một nền tảng phi tập trung, không bị giám sát và tự quản để tạo và quản lý các tài sản tổng hợp. Những người đúc tài sản tổng hợp kiếm được thu nhập thụ động.
Stable Coin
- Kolibri là một stablecoin dựa trên Tezos được xây dựng dựa trên Vị trí Nợ thế chấp (CDP) được gọi là Lò. Kolibri sử dụng CDP (được gọi là Oven) để thế chấp tài sản có giá trị ổn định bằng USD được chốt giá mềm, kUSD.
- Lugh provides the advantages of digital assets and blockchain combined with the stability of one of the world’s most-traded currency. EURL is backed by fully reserved FIAT Euros on a Société Générale bank account. Lugh’s digital asset is based on Tezos.
- USDS là một stablecoin được tạo ra bởi St Stable, được xây dựng dựa trên tiêu chuẩn mã thông báo FA2 và được phát hành bởi Prime Trust, một công ty ủy thác được điều hành tại Nevada.
- USDtez (Ký hiệu: USDtz / USDTZ) là một stablecoin được chốt bằng USD dựa trên tiêu chuẩn cộng đồng Tezos có thể thay thế – tiêu chuẩn mã thông báo FA. USDtez được gắn với một thước đo có thể xác minh chính thức về giá trị (1: 1) giữa chính nó và Đô la Mỹ (USD), cung cấp một nguồn dung môi và thanh khoản có thể mở rộng, là giải pháp lý tưởng cho giao dịch tài sản dựa trên Tezos với mức phí thấp .
- uUSD, Một mã thông báo ổn định được chốt bằng USD trên Youves để đổi lấy các tài sản tổng hợp.
Bridge
Wrap Protocol là cầu nối phi tập chung để chuyển các mã thông báo ERC20 & ERC721 giữa Ethereum và Tezos. Wrap được xây dựng bởi BenderLabs.
Nhận xét
Nhìn tổng quan chúng ta có thể thấy được hệ sinh thái Tezos các mảnh ghép cũng khá đầy đủ nhưng chưa thực sự hoàn thiện và đi vào hoạt động chính thức chính vì thế lượng TVL khá thấp hay nói cách khác là không có user. Lý do này có thể đến từ việc:
- Các dự án khởi chạy hiện chưa có những chính sách incentives thực sự hấp dẫn để thu hút user
- Còn nhiều dự án vẫn chưa đi vào hoạt động chính thức
- Các dự án chưa thực sự có điểm nổi bật so với các dự án trên hệ sinh thái khác, hầu hết không có điểm khác biệt.
Chính vì thế hệ sinh thái cần 1 gói kích cầu ví dụ như có một quỹ đầu tư tài trợ gói kích thích giúp phát triển và thu hút dòng tiền. Hiện tại hệ sinh thái còn quá nhỏ bé, về tương lai chúng ta chưa khẳng định được điều gì nhưng nếu Tezos có một định hướng đúng đắn thì chắc chắn hệ sinh thái sẽ bùng nổ cực mạnh vì lượng TVL hiện tại còn quá thấp nên khả năng phát triển sẽ rất nhanh.
Kết luận
Hệ sinh thái Tezos vẫn còn nhỏ bé và đang trên đà phát triển, chúng ta có thể thấy các mảnh ghép vẫn chưa thực sự hoàn chỉnh. Các dự án trong hệ sinh thái cũng đang hoàn thiện dần để tạo nên một hệ sinh thái lớn mạnh trong tương lai. Trên đây là những kiến thức mà GTA Team đã tổng hợp được mong có thể cung cấp đầy đủ thông tin cho các bạn trong tìm hiểu hệ sinh thái Tezos.
