Gần đây cộng đồng blockchain đặc biệt là các tín đồ Bitcoin sôi sục với tin tức ra bản nâng cấp Taproot. Đây là bản nâng cấp lớn nhất kể từ lần Segwit 4 năm về trước. Vậy lần nâng cấp này có gì mới ? Nó xảy ra khi nào ? Ảnh hưởng như thế nào tới giá Bitcoin. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu trong bài viết này.
Taproot là gì ?
Taproot là một bản nâng cấp được đề xuất cho Bitcoin sẽ mang lại một số tính năng và lợi ích mới cho người dùng Bitcoin. Cộng đồng Bitcoin đang hy vọng sẽ kích hoạt Taproot trong tương lai gần, mặc dù việc này vẫn chưa thật sự rõ ràng.
Bản nâng cấp Taproot thực sự bao gồm ba Đề xuất cải tiến Bitcoin (BIP – Bitcoin Improvement Proposals) xác định ba nâng cấp riêng biệt cho giao thức Bitcoin: Schnorr Signatures, Taproot và Tapscript.
Tuy nhiên, ba nâng cấp này được gọi chung là bản nâng cấp Taproot, và BIP 340, 341 và 342 thường được gọi chung là BIP Taproot. Cùng với nhau, những nâng cấp này giới thiệu các cách mới, hiệu quả hơn, linh hoạt và riêng tư hơn trong các giao dịch gửi bitcoin.
Schnorr Signatures
BIP 340 giới thiệu Schnorr signatures (chữ ký Schnorr) để sử dụng trong Bitcoin. Schnorr signatures sẽ mang lại một số lợi ích cho người dùng Bitcoin, bao gồm quyền riêng tư cao cấp, phí thấp hơn và nhiều multisig linh hoạt hơn.
BIP này cũng chỉ định cách mã hóa các public keys (khóa công khai) và Schnorr signatures để sử dụng trong Bitcoin. Public keys được sử dụng cho Schnorr signatures dài 32 byte, so với public keys 33 byte của ECDSA.
Ngoài ra, Schnorr signatures dài 65 byte, so với ECDSA signatures có độ dài từ 71-72 byte, bao gồm cả sighash flag. Những khoản tiết kiệm không gian nhỏ này giúp tiết kiệm phí cho những người dùng Bitcoin áp dụng Taproot.
Taproot
Trong khi BIP 340 xác định đặc điểm kỹ thuật để tạo và mã hóa chữ ký Schnorr và khóa công khai, BIP 341 xác định cách giao thức của Bitcoin sẽ tích hợp chữ ký Schnorr. Cụ thể, Bitcoin Script phải được cập nhật để đánh giá chữ ký Schnorr. Taproot cũng tích hợp Merkelized Alternative Script Trees (MAST), cho phép người dùng khóa đầu ra cho nhiều tập lệnh (scripts).
Pay-to-Taproot (P2TR)
Taproot cũng giới thiệu một loại tập lệnh mới (new type scripts), một cách để chi tiêu bitcoin. Pay-to-Taproot (P2TR) cho phép người dùng thanh toán cho Schnorr public key hoặc Merkle root của nhiều tập lệnh khác. Sử dụng loại tập lệnh mới này, người dùng có thể tạo UTXO có thể được mở khóa và sử dụng bởi chủ sở hữu khóa cá nhân hoặc bất kỳ ai có thể đáp ứng các yêu cầu của bất kỳ tập lệnh nào trong cây Merkle.
Key Aggregation
Tính năng Schnorr’s key aggregation cho phép thực hiện chức năng linh hoạt. Khi bitcoin được gửi đến đầu ra P2TR, nó bị khóa vào một public key duy nhất, được gọi là Q. Tuy nhiên, public key Q này thực sự là tập hợp của public key P và public key được hình thành từ Merkle root (gốc Merkle) của nhiều loại tập lệnh khác . Bất kỳ tập lệnh thay thế nào trong cây Merkle đều có thể được sử dụng để sử dụng đầu ra.
Thiết kế này cho phép người dùng lựa chọn giữa các tập lệnh phức tạp, tùy ý cũng như chức năng trả tiền cho public key đơn giản tại thời điểm chi tiêu, thay vì tại thời điểm nhận. Nó cũng làm cho tất cả các đầu ra Taproot trông giống nhau. Bởi vì đầu ra multisig, đầu ra sig đơn và các hợp đồng thông minh phức tạp khác đều trông giống nhau trên blockchain, nhiều phân tích chuỗi sẽ không sử dụng được, bảo vệ quyền riêng tư cho tất cả người dùng Taproot.
Tapscript
Để thực hiện các giao dịch P2TR, BIP 342 bổ sung và cập nhật một số mã opcodes. Các tập lệnh mới này được sử dụng để xác minh chi tiêu Taproot và Schnorr signatures, và chúng được gọi chung là Tapscript.
Tapscript được thiết kế để tối đa hóa tính linh hoạt trong tương lai của chi tiêu P2TR để cho phép các bản nâng cấp sau này nếu có.
Lợi ích của bitcoin khi nâng cấp Taproot
Tiết kiệm không gian
Hầu hết các đầu ra Taproot (P2TR) tiêu thụ ít không gian hơn trên blockchain so với các đầu ra P2PKH bình thường, nhưng lớn hơn một chút so với đầu ra P2WPKH. Điều này chủ yếu là do đầu ra P2TR khóa bitcoin trực tiếp vào public key, không phải hàm băm của public key. Điều này làm cho việc gửi đến đầu ra Taproot đắt hơn một chút, vì khóa công khai chiếm nhiều dung lượng hơn so với băm khóa công khai (public key hashes). Tuy nhiên, chi tiêu đầu ra Taproot rẻ hơn đáng kể vì public key nằm trong scriptPubKey và do đó không cần phải đưa vào Script Witness.
Taproot cũng xác định sơ đồ mã hóa cho các public key và Schnorr signatures, làm cho chúng ngắn hơn so với các đối tác ECDSA, giúp tiết kiệm thêm phí.
Tính riêng tư – ẩn danh
Các tác động về quyền riêng tư của Taproot có lẽ là phần quan trọng nhất của bản nâng cấp. Bằng cách giới thiệu Schnorr signatures và key aggregation, các hợp đồng multisig (đa chữ ký ) trông không còn khác với các hợp đồng single signature (một chữ ký), cung cấp quyền riêng tư cho tất cả người dùng Taproot.
Taproot cũng giới thiệu những lợi ích đáng kể về quyền riêng tư thông qua việc tích hợp MAST. Như đã thảo luận ở trên, Taproot cho phép khóa bitcoin với nhiều tập lệnh cùng một lúc. Tuy nhiên, khi chi tiêu bitcoin từ đầu ra Taproot, người chi tiêu không cần tiết lộ mọi tập lệnh có thể có (những lệnh này có thể mở khóa bitcoin); chỉ cần tiết lộ tập lệnh mà họ thực sự đã sử dụng. Trong phần lớn các trường hợp, người dùng Taproot có thể sẽ sử dụng tùy chọn pay-to-public-key, cho phép họ giữ bất kỳ tùy chọn dự phòng nào mà họ có thể đã lên kế hoạch riêng tư.
Nâng cấp bảo mật
Ở cấp độ lý thuyết, kỹ thuật, Schnorr signatures được coi là an toàn hơn chữ ký ECDSA vì Schnorr signatures được chứng minh an toàn bằng cách sử dụng ít giả định hơn. Giống như tất cả các lược đồ mật mã đường cong elliptic, cả ECDSA và Schnorr đều dựa trên giả định rằng Bài toán Logarit rời rạc (Discrete Logarithm Problem) là khó. Tuy nhiên, ECDSA dựa vào các giả định bổ sung để đảm bảo tính bảo mật của nó. Dù vậy, không có ví dụ nào về việc ECDSA bị xâm phạm một cách có hệ thống trong quá trình tồn tại của Bitcoin.
Schnorr signatures cũng loại bỏ bất kỳ tính dễ uốn (malleability ) chữ ký nào có thể có trong ECDSAsignatures. Mặc dù tính dễ uốn của giao dịch đã được giải quyết bằng bản nâng cấp SegWit, nhưng tính dễ uốn của chữ ký vẫn tồn tại như một tính năng của ECDSA.
Kích hoạt Taproot khi nào ?
Hiện tại, Taproot vẫn là một bản nâng cấp được đề xuất và chưa được kích hoạt trên mạng Bitcoin. Khi một bản nâng cấp lên Bitcoin được đề xuất, nó sẽ được thảo luận đầu tiên bởi cộng đồng các nhà phát triển. Khi đề xuất được chính thức hóa, nó sẽ được gán một số BIP. Sau khi mã được viết, xem xét, kiểm tra và hợp nhất, các nhà khai thác nút Bitcoin phải quyết định cách thức và thời điểm kích hoạt nâng cấp.
Các bản nâng cấp Schnorr, Taproot và Tapscript đã được cung cấp BIP 340, 341 và 342 vào tháng 1 năm 2020 và đã được thảo luận và phát triển kể từ đó. Vào cuối năm 2020, việc triển khai mã cho cả ba bản nâng cấp đã được hoàn thành, thử nghiệm, xem xét và hợp nhất vào Bitcoin Core.
Như hiện tại, tất cả các mã cần thiết đều tồn tại để triển khai Taproot trên một nút Bitcoin cập nhật. Giờ đây, cộng đồng phải quyết định xem có nên kích hoạt Taproot hay không và bắt đầu thực thi các quy tắc đồng thuận mới. Có một số phương pháp để kích hoạt nâng cấp lên Bitcoin, vì vậy trước tiên cộng đồng phải chọn một đường dẫn và sau đó thực hiện nó.
Con đường dẫn tới kích hoạt Bitcoin
BIP 8 và BIP 9 xác định hai phương pháp phổ biến để kích hoạt nâng cấp. Cả hai quy trình đều bắt đầu bằng việc khảo sát các thợ đào Bitcoin để có được sự hỗ trợ tự họ. Nếu phần lớn người khai thác báo hiệu sự hỗ trợ của họ thông qua tin nhắn trong các khối mà họ khai thác, thì bản nâng cấp sẽ được kích hoạt.
Sự khác biệt giữa BIP 8 và BIP 9 phát sinh nếu sự hỗ trợ của người khai thác không đủ. Trong trường hợp đó, BIP 9 chỉ định rằng nâng cấp sẽ không diễn ra, trong khi BIP 8 chỉ định rằng nâng cấp nên được kích hoạt sau một khoảng thời gian trì hoãn.
Các biến thể của hai đề xuất này đã được đưa ra trong bối cảnh kích hoạt Taproot. Tuy nhiên, cộng đồng Bitcoin đã ủng hộ Taproot một cách áp đảo và rất ít lời chỉ trích được đưa ra. Do đó, đường dẫn kích hoạt cụ thể có thể không đáng kể.
Những người khai thác bitcoin (bitcoin miners)
Những người khai thác các block (khối) mới trên mạng — theo nghĩa đen phải “báo hiệu” rằng họ sẽ hỗ trợ nâng cấp trong khoảng thời gian hai tuần. (“Độ khó” của việc khai thác Bitcoin sẽ điều chỉnh sau mỗi 2.016 khối, hoặc khoảng hai tuần, tùy thuộc vào tốc độ tạo khối mới của các thợ đào; mục tiêu là trung bình cứ 10 phút lại có một khối mới.)
Để tiến hành nâng cấp, 90% khối được khai thác trong khoảng thời gian đó cần phải nhậ được tín hiệu “signal bit – bit tín hiệu” của các thợ đào. Nếu không đạt được ngưỡng, các thợ đào có cơ hội khác trong khoảng thời gian hai tuần tiếp theo, cho đến ngày 11 tháng 8. Sau nhiều lần không đạt được ngưỡng 90%, thì mục tiêu tiếp theo vào ngày 12 tháng 6, với hai tháng để bổ sung.
Giả sử không có vấn đề gì xảy ra, Taproot sẽ phát hành trực tiếp vào tháng 11.
Tại sao lại cần 90%?
Bitcoin là một dự án toàn cầu với hàng triệu bên liên quan, bao gồm các nhà phát triển, thợ đào, các tổ chức và cá nhân. Do đó, cần phải có sự tham gia rộng rãi để có những thay đổi đáng kể.
Quy trình tiêu chuẩn là gửi Đề xuất cải tiến Bitcoin (BIP). BIP bao gồm các thay đổi mã đối với giao thức Bitcoin và có thể được thực hiện bởi bất kỳ ai.
Một số muốn tiếp tục với Đề xuất cải tiến Bitcoin (BIP) 9, khiến việc nâng cấp phụ thuộc vào sự hỗ trợ của thợ đào. Những người khác đã ném trọng lượng của họ vào sau BIP8, điều này sẽ thúc đẩy bản cập nhật có hoặc không có sự hỗ trợ của các thợ đào – mặc dù có rất ít sự kháng cự.
Các thành viên cộng đồng, trong các cuộc họp công khai, cuối cùng đã quyết định về một đề xuất áp dụng được gọi là “Speedy Trial,- Thử nghiệm nhanh“, trong đó có thời hạn ba tháng để các thợ đào báo hiệu với ngưỡng 90% cần thiết để kích hoạt.
Nhà phát triển Bitcoin Core, Luke Dashjr, đã gây ra một sự chấn động nhỏ khi anh ta phản đối Speedy Trial, nhấn mạnh rằng đã đạt được sự đồng thuận về BIP8. Dashjr đã tạo ra phần mềm máy khách cho phép các nhà khai thác nút kích hoạt Taproot sớm.
Nhà phát triển Bitcoin Matt Corallo gọi nó là “một đợt phân tách không được kiểm soát của Bitcoin Core với các quy tắc đồng thuận-phân kỳ” và “một cách tuyệt vời để kết thúc với hai token Bitcoin khác nhau và sự nhầm lẫn về nó là gì.”
Kết luận
- Đợt nâng cấp Taproot đang rất được cộng đồng quan tâm nếu không có gì đột biến thì sẽ xảy ra vào tháng 11 sắp tới đây.
- Bản nâng cấp này giúp cho bitcoin: riêng tư hơn (ẩn danh hơn), phí giao dịch giảm, bảo mật hơn mạng lưới.
- Nếu nâng cấp thành công chắc chắn sẽ tác động khá mạnh tới giá của Bitcoin với chiều hướng tăng.
- Hiện vẫn còn 1 vài tranh cãi và vài bất đồng về việc nâng cấp này. Hãy theo dõi sát nhóm GTA để cập nhật tin tức mới nhất về Bitcoin Taproot tại đây.
Mua bán bitcoin nhanh chóng uy tín tại: Sàn giao dịch bitcoin Bitmoon
