Năm ngoái, Tổng thống El Salvador Nayib Bukele đã lên sân khấu để bắn pháo hoa và hát ca khúc “You Shook Me All night Long” của AC / DC, thông báo với đám đông cổ vũ những người đam mê tiền điện tử tại một hội nghị bên bờ biển rằng Bitcoin (BTC) sẽ cách mạng hóa đất nước của ông. Đó là tháng 11 khi Bitcoin vừa đạt mức cao nhất mọi thời đại và El Salvador đang ở giai đoạn đầu thử nghiệm với tư cách là quốc gia đầu tiên trên thế giới công nhận Bitcoin làm tiền tệ.
Bây giờ, một năm sau cuộc hành trình, việc áp dụng đã diễn ra chậm chạp và sự sụt giảm mạnh về giá của Bitcoin so với những mức cao ngất ngưởng vào năm ngoái đã làm giảm bớt sự hưng phấn ban đầu bao trùm khắp đất nước. Bitcoin đã không thay thế đồng tiền cơ bản của El Salvador, đồng đô la Mỹ, nó thậm chí còn đặt đất nước trước nguy cơ vỡ nợ và nhiều vấn đề khác.
“Không ai thực sự nói về Bitcoin ở đây nữa. Nó giống như đã bị lãng quên, ”cựu giám đốc ngân hàng trung ương El Salvador, Carlos Acevedo, nói. “Tôi không biết bạn có gọi đó là một thất bại hay không, nhưng chắc chắn đó không phải là một thành công.”
Quyết định gây tranh cãi nhất sau khi chấp nhận Bitcoin của Bukele là ra mắt ví tiền số Chivo Wallet và xây dựng một loạt ATM Bitcoin, đồng thời hứa tặng mỗi công dân 30 USD tiền số để sử dụng. Dù vậy, sau khi ra mắt, ví thường xuyên gặp lỗi, cũng như bị biến thành công cụ cho tội phạm. Theo thống kê, gần 1.000 trường hợp đánh cắp danh tính ví đã xảy ra chỉ trong ba tháng đầu.
Ngày 15/9/2021, hàng nghìn người El Salvador xuống đường để phản đối việc ban hành luật. Theo một cuộc thăm dò ý kiến do Đại học Trung Mỹ thực hiện khi đó, 7/10 người El Salvador được hỏi nói họ phản đối Luật Bitcoin, gồm cả những chuyên gia hàng đầu về tiền số và blockchain.
Tháng 11 cùng năm, Bukele công bố dự án mới có tên là Thành phố Bitcoin, đặt tại vùng núi lửa Conchagua. “Từ trước đến nay, người dân El Salvador vẫn tận dụng địa thế các vùng xung quanh núi lửa để canh tác do đất đai màu mỡ. Núi lửa là biểu tượng mang lại sự sống cho người Salvador. Nhưng giờ đây, mọi thứ đã biến đổi”, Giáo sư Jorge Cuellar của Đại học Dartmouth nhận xét.
Bukele cho biết ông lấy cảm hứng từ một câu chuyện của người dùng Reddit có tên Luka Magnotta vào năm 2013. Magnotta nói ông ta đến từ tương lai và mô tả xã hội khi đó “không có ngân hàng trung ương”, còn những người có Bitcoin sớm “sống như những vị vua trong các thành phố có tường bao quanh”.
Để thu hút đầu tư cho Thành phố Bitcoin, chính phủ El Salvador đã thông qua “trái phiếu núi lửa” trị giá hơn một tỷ USD. Một nửa được dùng để xây dựng cơ sở hạ tầng và số còn lại để mua thêm Bitcoin mới. Đến nay, Bukele tuyên bố đã mua 2.400 Bitcoin với giá hơn 100 triệu USD. Hiện lượng tiền số này sụt 60% giá trị do biến động thị trường, còn “trái phiếu núi lửa” không được giới đầu tư mặn mà.
El Salvador đứng trước nguy cơ phá sản
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cảnh báo quốc gia Trung Mỹ nên loại bỏ Bitcoin nếu muốn cứu nền kinh tế. Quốc gia Trung Mỹ đang nợ 23 tỷ USD và phải trả 800 triệu USD cho IMF vào năm 2023. Nếu không thể thanh toán, họ có nguy cơ trở thành quốc gia đầu tiên vỡ nợ vì Bitcoin.
Yếu tố môi trường khi xây dựng Thành phố Bitcoin cũng gây lo ngại. Theo công bố của Bukele, nguồn địa nhiệt từ núi lửa là năng lượng sạch để khai thác Bitcoin, nhưng thực tế nước này hiện chỉ khai thác được khoảng 27%. “Đó vẫn là nguồn năng lượng cực kỳ đắt đỏ. Để xây dựng cơ sở hạ tầng đó đòi hỏi rất nhiều vốn, lại gây hại cho môi trường trong quá trình thực hiện”, giáo sư Cuellar nhận xét.
Cũng theo ông, việc xây dựng nhà máy điện cần nhiều nước ngầm. Trong khi đó, El Salvador vốn là quốc gia thiếu nước trầm trọng, phải nhập khẩu từ bên ngoài. Rollingstone dẫn thống kê cho thấy hơn 600.000 người dân El Salvador không được tiếp cận nước sạch. Quốc gia này có thể cạn kiệt nguồn nước trong vòng 80 năm.
Giới chuyên gia nhận định, kể cả khi các kế hoạch mà Bukele thực hiện thành công, Bitcoin vẫn chỉ dành cho giới nhà giàu. “Để đầu tư Bitcoin, mọi người phải có thu nhập cao hơn mức trung bình để chống lại những đợt biến động giá. Nó không dành cho số đông người dân, những người chỉ có thu nhập 300 USD mỗi tháng”, nhà kinh tế Carmen Tatiana Marroquín nói.
Theo Marroquín, Bukele và chính phủ El Salvador dường như đang “đánh bạc bằng tiền người dân” sau những lần “bắt đáy” Bitcoin, nhưng rồi tiền số này vẫn giảm liên tục. “Đến nay, các vấn đề liên quan đến Bitcoin ở El Salvador như một vụ tai nạn ôtô được tua chậm”, Marroquín nói. Bà cũng cho biết quyết định thuộc về giới thượng tầng, nhưng người dân sẽ phải chịu ảnh hưởng trực tiếp.
Đọc thêm:
- Bất chấp biến động thị trường 62% số lượng ví đã không bán Bitcoin
- Điều gì xảy ra khi 21 triệu Bitcoin được khai thác hết
GócTiềnẢo
Tham gia thảo luận cùng GTA team và săn kèo Gem, IDO, cập nhật tin tức thị trường nhanh nhất tại:
Channel News: https://t.me/goctienao
Channel Trading: https://t.me/gta_trading_channel
